Międzynarodowa konferencja „Wokół Bezdomności – Standardy Usług”, zorganizowana w dniach 28-29 czerwca 2011 roku w Gdańsku, zgromadziła ekspertów z wielu instytucji i organizacji pozarządowych. W dyskusji panelowej i warsztatach poświęconych wybranym zagadnieniom wzięli udział m.in. specjaliści MONARU.

Pierwszego dnia uczestnicy konferencji przedstawiali własne osiągnięcia w zakresie pomocy osobom bezdomnym, a także omawiali problemy, które napotykają w swojej pracy. O sukcesie, jakim było stworzenie Ruchu Wychodzenia z Bezdomności MONAR-MARKOT, pomagającego bezdomnym w całej Polsce, opowiedziała Jolanta Łazuga-Koczurowska, przewodnicząca Zarządu Głównego MONARU. Anna Machalica, prezes Stowarzyszenia Otwarte Drzwi przypomniała realizowany przez jej organizację projekt „Druga szansa”, dzięki któremu osoby bezdomne uzyskiwały mieszkania socjalne w jednej z warszawskich dzielnic. Lidia Węsierska (Sieć Barka) za osiągnięcie uznała wypracowanie spójnego modelu wychodzenia z trudnych sytuacji życiowych i uzyskiwania samodzielności. O skuteczności metod Barki może świadczyć przykład jednego z jej podopiecznych, który przedstawił swoją życiową drogę. Lech Bór przeszedł proces reintegracji zawodowej, dziś jest streetworkerem, założył własne stowarzyszenie samopomocowe. On sam za swój sukces uważa fakt, że podczas 10 lat pracy z bezdomnymi na ulicach udało mu się sprawić, że wiele osób powróciło do swych rodzin.

Wśród problemów napotykanych w pracy z bezdomnymi wymieniano m.in. skomplikowane procedury wynikające z przepisów, a także niewystarczającą współpracę pomiędzy organizacjami zajmującymi się tematem bezdomności. Bohdan Aniszczyk (Towarzystwo im. św. Brata Alberta) podkreślił potrzebę utworzenia w Polsce federacji organizacji zajmujących się bezdomnością.

Zdrowie nie jest priorytetem

Drugi dzień konferencji wypełniły sesje panelowe, poświęcone różnym aspektom bezdomności i walki z tym zjawiskiem. Warsztaty dotyczące problematyki zdrowia poprowadziła Marta Stefaniak-Łubianka ze Stowarzyszenia MONAR. Wśród zagranicznych gości, którzy dzielili się swymi doświadczeniami, była Sara Mourão z Lizbony, reprezentująca organizację Santa Casa da Misericordia de Lisboa. Portugalka przedstawiła m.in. program „Hause in first”, skierowany do osób bezdomnych z zaburzeniami psychicznymi. Temat zdrowia psychicznego powracał w kolejnych wystąpieniach. Preben Brandt z międzynarodowej organizacji SMES podkreślił, że według szacunkowych danych nawet 40 proc. bezdomnych cierpi na schizofrenię, często są to chorzy z podwójną diagnozą – np. schizofrenicy uzależnieni od narkotyków.

– Trzeba edukować personel, jak z nimi postępować – dodał Brandt. Luigi Leonori (SMES) zaznaczył, że wszyscy ludzie mieszkający na ulicy mają problemy psychiczne, wynikające często z samego faktu pozostawania bez dachu nad głową. Zdrowie nie jest przy tym dla bezdomnych sprawą priorytetową, dlatego niezwykle ważne zadanie mają opiekunowie socjalni, którzy powinni przekonywać podopiecznych do podjęcia leczenia. Rafał Stenka (Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności) przywołał przykład mobilnych lekarzy, niosących pomoc bezdomnym w Hamburgu. Uczestnicy warsztatów dyskutowali o tym, czy zastosowanie podobnych rozwiązań byłoby możliwe w Polsce.

Podsumowując dyskusję Marta Stefaniak-Łubianka stwierdziła, że rolą organizacji pomagających osobom bezdomnym powinno być m.in. uświadamianie podopiecznym właściwej hierarchii potrzeb, w której znaczące miejsce zajmują potrzeby zdrowotne. Uczestnicy warsztatów zgodzili się również, że dostęp do opieki zdrowotnej dla osób bezdomnych jest niewystarczający i należy podjąć działania na rzecz zmiany tej sytuacji.

Organizatorzy i uczestnicy

Stowarzyszenie MONAR jest jedną z sześciu organizacji partnerskich Projektu Systemowego 1.18: Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej, zadanie 4 – w zakresie standaryzacji pracy z bezdomnymi w tym: opracowanie modelu „Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności”. Konferencję, będącą częścią projektu, zorganizowało Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, pod patronatem Marszałka Województwa Pomorskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Europejskiej Federacji Krajowych Organizacji Pracujących z Ludźmi Bezdomnymi – FEANTSA.