Wielkopolskie Centrum Pomocy Bliźniemu MONAR-MARKOT uczciło dwa jubileusze: swoje 15-lecie i 35-lecie MONARU oraz 10. rocznicę śmierci Marka Kotańskiego, organizując 10 października 2012 r. konferencję „Przywrócić społeczeństwu – w poszukiwaniu nowych rozwiązań. Marek i Jego dzieło.” O współczesnych problemach polityki społecznej dyskutowali fachowcy MONARU i zaproszeni goście.

W Sali Białej Urzędu Miasta Poznania, gdzie odbyła się konferencja, jej uczestników powitał Marek Stefaniak, dyrektor WCPB i członek Zarządu Głównego MONARU. Przed wystąpieniami prelegentów zarówno gospodarz spotkania, jak i przewodnicząca ZG Jolanta Łazuga-Koczurowska, pełniąca swą funkcję od 10 lat, odebrali gratulacje i życzenia od koleżanek i kolegów z zarządu stowarzyszenia. O zasługach MONARU w rozwiązywaniu współczesnych problemów oraz pokonywaniu kolejnych barier utrudniających niesienie pomocy osobom z różnych względów wykluczonym społecznie, mówili przedstawiciele władz samorządowych, a także instytucji i organizacji działających w obszarze pomocy społecznej i przeciwdziałania uzależnieniom.

Od historycznych zasług do współczesności

– Wasza działalność przełamywała i nadal przełamuje stereotypy związane z tematyką uzależnień. 35 lat temu udawano, że problemu nie ma, że dotyczy on wszystkich innych, ale nie nas, nie naszego społeczeństwa. Uświadomiliście politykom, mediom, opinii publicznej, że problem istnieje, że trzeba się z nim mierzyć i można to robić skutecznie, ale by tak było potrzebne jest zrozumienie i współdziałanie rozmaitych środowisk – powiedział wiceprezydent Poznania Jerzy Stępień. Podkreślił też, że wielką, historyczną zasługą MONARU, było rozpropagowanie w Polsce idei wolontariatu.

– Chciałbym podziękować za to, co wnosiliście do naszego życia publicznego, za krzewienie tej najwyższej wartości, jaką jest chęć i umiejętność służenia swoim życiem innym ludziom – dodał Jerzy Stepień.

W podobnym duchu utrzymany był list od Donata Kuczewskiego, przewodniczącego Zarządu Głównego Stowarzyszenia Solidarni Plus, który nie mógł uczestniczyć w konferencji. Pismo odczytał przedstawiciel organizacji. „Miałem ogromną przyjemność i satysfakcję uczestniczyć w wielu inicjatywach podejmowanych wspólnie z panem Markiem Stefaniakiem (…). Zawsze patrzyłem z podziwem na ludzi, którzy potrafią wzbogacić życie swoje i innych inicjując przedsięwzięcia, którym przyświeca hasło daj siebie innym” – napisał Donat Kuczewski.

Piotr Jabłoński, dyrektor Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii przypomniał, że to MONAROWI, pasji i bezinteresownemu zaangażowaniu jego członków, zawdzięczamy podstawy współczesnego systemu leczenia narkomanii w Polsce.

– Korzenie instytucji, którą reprezentuję, również są związane z działalnością MONARU. Dzisiaj warto przypomnieć jak wiele zawdzięczamy Markowi Kotańskiemu i MONAROWI. Powtórzę to, co mówiłem na pogrzebie Marka. Powiedziałem, że choć to bardzo smutna chwila, to jestem spokojny o MONAR, bo organizacja zostaje z niezliczoną grupą ludzi, którzy są dobrze wykształceni, pełni poświęcenia i potrafią tę pracę kontynuować. Dzisiejszy MONAR nie tylko zajmuje się leczeniem osób uzależnionych, ale także realizuje liczne programy socjalne, uczy innych (także za granicą) jak rozwiązywać problemy; dzięki MONAROWI powstało wiele organizacji społecznych. Za to wszystko należą się wyrazy uznania i podziękowania. Z punktu widzenia Krajowego Biura MONAR był, jest i pozostanie jednym z naszych najważniejszych partnerów – podsumował dyrektor KBPN.

O dobrej współpracy wielkopolskiego samorządu wojewódzkiego z MONAREM i WCPB mówiła Aleksandra Kowalska, dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej. – Życzę wam, żebyście nadal byli, tak jak jesteście, solidarni, wrażliwi i niepokonani – zwróciła się do obecnych na sali przedstawicieli naszego stowarzyszenia.

Trudne powroty

Kolejne wystąpienia dotyczyły tematu przewodniego konferencji, czyli powrotu do społeczeństwa osób uzależnionych i bezdomnych, które skorzystały z różnego typu wsparcia. O ogromnej roli MONARU w działaniach postrehabilitacyjnych mówiła Jadwiga Fudała, kierownik działu lecznictwa odwykowego i programów medycznych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Jolanta Łazuga-Koczurowska zwróciła uwagę na fakt, że pomimo rozwoju sieci placówek pomocowych oraz realizowania w nich nowoczesnych programów, procent ludzi, którzy wracają do społeczeństwa jest niewystarczający. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w braku gotowości ze strony samego społeczeństwa do godnego przyjęcia ludzi, którzy poradzili sobie ze swoimi problemami, a następnie próbują ułożyć sobie życie.

– Nasi podopieczni pozostają na marginesie. Mimo że zdobyli kwalifikacje zawodowe, to mało zarabiają, są zatrudniani na umowach gorzej niż śmieciowych, pracodawcy się z nimi nie liczą – punktowała szefowa MONARU. Jej zdaniem sposobem na wyjście z tej sytuacji jest położenie większego nacisku na wprowadzanie integracyjnych modeli pomocy.

Podobnymi refleksjami podzielił się Bohdan Aniszczyk, przewodniczący zarządu głównego Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, który zauważył że obecnie powrót do społeczeństwa może nieść dla wielu podopiecznych nie tylko szanse, ale i zagrożenia, związane na przykład z powrotem do nałogów i relacji z patologicznym otoczeniem. Także on dostrzega konieczność poszukiwania nowych rozwiązań. Bohdan Aniszczyk zrelacjonował też prace nad Gminnym Standardem Wychodzenia z Bezdomności, prowadzone w gronie instytucji i organizacji wśród których znalazły się zarówno MONAR, jak i Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta. Niezbędnym warunkiem powodzenia projektu jest, zdaniem Bohdana Aniszczyka, wyposażenie organizacji świadczących pomoc osobom bezdomnym w środki finansowe pozwalające na spełnienie standardów jakie zostaną określone w wyniku wspólnej pracy ekspertów.

Konferencja MONARU stała się także okazją do wymiany opinii na tematy związane z szeroko pojętym obszarem pomocy społecznej. Dr Andrzej C. Leszczyński, pisarz i filozof, mówił m.in. o ogromnym znaczeniu motywacji w zawodach związanych z niesieniem pomocy. Dr Dorota Bazuń, autorka książki „MONAR – fenomen ruchu społecznego” omówiła wady i zalety charyzmatycznego przywództwa, analizując działalność MONARU po śmierci Marka Kotańskiego. Uczestnicy konferencji obejrzeli ponadto film poświęcony Wielkopolskiemu Centrum Pomocy Bliźniemu. Po projekcji Marek Stefaniak opowiedział o historii, strukturze i bogatej działalności kierowanego przez siebie zespołu placówek.

Partycypacja w terapii i readaptacji

Ostatnim punktem programu była dyskusja panelowa, poświęcona partycypacji podopiecznych w procesach terapii i readaptacji. Wzięli w niej udział Piotr Jabłoński, Jolanta Łazuga-Koczurowska, Jadwiga Fudała, Piotr Adamiak, Wojciech Fijałkowski i Bohdan Aniszczyk. Moderatorem był prowadzący całą konferencję Marcin J. Sochocki.

Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że współuczestnictwo, zaangażowanie pacjentów i podopiecznych, jest ważne dla powodzenia procesów terapeutycznych i readaptacyjnych. Jolanta Łazuga-Koczurowska położyła nacisk na kształtowanie partnerskich relacji pomiędzy terapeutą a pacjentem. Zwróciła też uwagę na zagrożenia związane z następującymi w ostatnich latach zmianami w przepisach, za sprawą których pacjent staje się w większym stopniu obiektem zabiegów terapeutycznych, niż aktywnym uczestnikiem terapii.

W trakcie dyskusji zarysowały się różne podejścia do kwestii partycypacji, zwłaszcza w odniesieniu do pacjentów uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Z jednej strony podkreślano potrzebę nawiązywania przez terapeutę dialogu z pacjentem, a także stworzenia szerokiej oferty terapeutycznej, dającej osobie leczonej możliwość wyboru. Z drugiej strony akcentowano konieczność dostosowania się pacjenta do reguł procesu terapeutycznego. Wspólnym mianownikiem wystąpień była przebijająca z nich świadomość znaczenia indywidualnego, uwzględniającego różnorodność ludzkich potrzeb i możliwości, podejścia do każdego podopiecznego.

Podsumowując konferencję Marek Stefaniak podziękował jej uczestnikom i zaprosił wszystkich do udziału w przyszłorocznym Monarowisku – wielkim święcie społeczności terapeutycznych MONARU z całej Polski – które zostanie zorganizowane również przez WCPB, tym razem w Rożnowicach pod Poznaniem.

Galeria zdjęć z konferencji