Znaczna część odbywających karę pozbawienia wolności to osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków lub używające tych środków w sposób szkodliwy. Przestępstwa, które ta grupa skazanych popełnia, są skutkiem destrukcji psychicznej, społecznej, moralnej lub zawodowej spowodowanej przez uzależnienie. Czyny te mają różny charakter, jednak w ich genezie zawsze znajdziemy niezmienny element – środek psychoaktywny.

Współpraca MONARU w Łęcznej z AŚ w Lublinie zaczęła się w roku 2009, dzięki nawiązaniu kontaktu z osadzonym uzależnionym od substancji psychoaktywnych, który poprosił mnie o przyjazd i pomoc w dalszym zdrowieniu, gdyż był po przebytej terapii w zakładzie karnym. I tak zrodził się pomysł współpracy, która zaowocowała programami realizowanymi w AŚ w Lublinie. W ramach porozumienia zrealizowaliśmy programy naprawcze dla kobiet i mężczyzn przebywających w placówce penitencjarnej, szkolenie dla pracowników, odbyliśmy spotkanie z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Narkomanią, a także spotkania indywidualne z osadzonymi. Nasza praca jest dobrze odbierana przez osadzonych, prowadzona w atmosferze życzliwości i akceptacji oraz ceniona przez pracowników AŚ.

Program „Dominik” dla osadzonych mężczyzn
Zakładane cele programu:
Uzyskanie przez skazanego świadomości istnienia u niego problemu uzależnienia oraz zmotywowanie osadzonego do dokonania zmiany w swoim życiu.
Zapoczątkowanie konstruktywnej konfrontacji u pacjentów skierowanych na zajęcia.
Uzyskanie przez uczestników programu podstawowej wiedzy na temat uzależnienia od środków psychoaktywnych w tym alkoholu oraz skutków spowodowanych przez środki uzależniające w sferze poznawczej, biologicznej i społecznej.
Zapoczątkowanie procesu identyfikacji objawów uzależnienia.
Wzbudzenie motywacji do trzeźwego stylu życia.
W programie odbyły się grupowe spotkania ze specjalistą terapii uzależnień.

Program „Tęczowy Dominik” dla osadzonych kobiet, realizowany w ramach porozumienia z AŚ oraz Kołem Naukowym Studentów Psychologii Wydziału Nauk Społecznych KUL i Kołem Twórczych Pedagogów Resocjalizujących UMCS. Zakładane cele programu były takie same jak w programie dla mężczyzn. Osadzone kobiety uczestniczyły w spotkaniach grupowych ze specjalistą terapii uzależnień, oglądały filmy o tematyce związanej z uzależnieniami.
Drugim modułem proponowanym w programie była artterapia, która umożliwiała integrację grupy przy wspólnej pracy, podniesienie poczucia własnej wartości wśród uczestniczek. Prace wykonane podczas artterapii były dla ich autorek namacalnym dowodem na ich „sprawczość”. Artterapia, której przyświecała zasada „mogę, umiem”, pozwalała na wyrażenie emocji w sposób społecznie akceptowany, przyczyniała się do rozwoju zainteresowań, wpływała na kierunki organizowania czasu wolnego. Inspirowała do refleksji, że swój czas wolny można spędzać w sposób przyjemny bez alkoholu i środków psychoaktywnych.
Program „Nowy Dzień” skierowany do osadzonych mężczyzn zakładał 60 godzin pracy indywidualnej z osadzonymi. Interwencją terapeutyczną oraz psychoedukacją zajmował się specjalista terapii uzależnień. Zakładane cele programu:

Zapoczątkowanie u uczestnika motywacji do zmiany stylu życia.
Zdobycie przez osadzonego wiedzy nt. uzależnienia i konsekwencji nadużywania substancji psychoaktywnych.
Pokazanie destrukcji w życiu pacjenta, wynikającej z używania substancji psychoaktywnych.
Podjęcie przez osadzonego pracy nad sprecyzowaniem i realizacją celów możliwych do osiągnięcia w obszarze pracy nad problemem.
Program „Ale jesteś….” skierowany do osadzonych mężczyzn – realizowany był poprzez spotkania grupowe ze specjalistą terapii uzależnień. Zakładane cele programu:
Wprowadzenie zmiany w dotychczasowym stylu życia oraz budowanie motywacji do zmiany na wolności.
Kształtowanie dobrych nawyków, w tym pracy, odpowiedzialności za siebie i swe zobowiązania.
Zdobycie/utrwalenie przez uczestników podstawowej wiedzy nt. choroby alkoholowej.
Nauczenie uczestników korzystania z pomocy innych ludzi.
Kształtowanie u osadzonych potrzeby własnego rozwoju duchowego, psychicznego, poznawczego.
Kształtowanie umiejętności asertywnego odmawiania picia alkoholu oraz informowania o chorobie.
Ostatnie, czerwcowe spotkanie w Areszcie Śledczym w Lublinie zorganizowano z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Narkomanią. Spotkanie grupowe miało charakter trzygodzinnych warsztatów. Osadzeni obejrzeli film tematyczny. Następnie w odniesieniu do filmu specjalista terapii przygotował ćwiczenia, które miały na celu zmotywowanie uczestników do zmiany oraz zapoczątkowanie procesu identyfikacji u nich objawów uzależnienia. Przeprowadzono również szkolenie tematyczne dla funkcjonariuszy Działu Penitencjarnego.
Weronika Rudzińska, kierownik Łęczyńskiego Ośrodka Profilaktyki i Terapii MONAR